Wat is acute sinusitis of rhinosinusitis?
Een acute sinusitis is een ontsteking of infectie van de neusbijholten, vandaar de naam neusbijholte ontsteking. Er zijn verschillende sinussen aanwezig in de schedel. Sinussen zijn met lucht gevulde holten in de schedel naast en boven de neus en de ogen en in de bovenkaak en in het voorhoofd. Er bestaan voorhoofdsbijholten (frontale sinussen), kaakbijholten (maxillaire sinussen), wiggebeenbijholten (sphenoïdale sinussen), voorste zeefbeenbijholten (anterieure ethmoïdale sinussen) en achterste zeefbeenbijholten (posterieure ethmoïdale sinussen). Ze zijn bekleed met slijmvlies en door nauwe openingen met de neusholte verbonden. Ontsteking van een van deze holten of meerdere ervan heet sinusitis (neusbijholte ontsteking). Sinusitis komt minder vaak voor bij kinderen onder de vijf jaar, gedeeltelijk doordat bij hen de sinussen nog niet geheel ontwikkeld zijn.
Wat zijn de verschijnselen?
Volgende klachten horen bij een acute sinusitis:
- Hoofdpijn;
- Pijn en gevoeligheid in het gelaat die erger wordt bij bukken;
- Kiespijn als de kaakholten zijn aangedaan;
- Geel/groene slijmen (rhinorree) of slijmen in de keel (postnasale drip);
- Neusverstopping (neusobstructie);
- Verminderde geur (hyposmie).
Afhankelijk van de locatie van de ontsteking, kunnen de klachten bijvoorbeeld voornamelijk in het gelaat zijn (bij een maxillaire sinusitis of ethmoïdale sinusitis) of ter hoogte van het voorhoofd (bij frontale sinusitis). Het is mogelijk dat er slechts aan één kant klachten zijn, maar beiderzijdse sinusitis is ook mogelijk. In een enkel geval verspreidt de infectie zich naar de oogkas, wat roodheid en zwelling rond het oog kan veroorzaken. Dit wordt een orbitale cellulitis genoemd en is potentieel gevaarlijk voor het oog. Acute sinusitis gaat meestal binnen enkele weken over, maar de chronische vorm kan maanden aanhouden. Per definitie is een acute sinusitis beperkt tot 12 weken, nadien wordt het een chronische sinusitis genoemd.
Wat zijn de oorzaken?
De meest voorkomende oorzaak van sinusitis is een virusinfectie, zoals bij een verkoudheid. Als de afvoeropeningen door de infectie verstopt raken, gaat slijm zich opstapelen in de holten. In sommige gevallen raakt dit slijm dan geïnfecteerd met bacteriën. Blokkering van de openingen komt vaker voor bij mensen met afwijkingen van de neus, zoals een scheefstaand neustussenschot (septumdeviatie) of neuspoliepen (polyposis nasi). Mensen met allergische rhinitis of een aandoening zoals mucoviscidose hebben ook een grotere kans op chronische sinusitis. Blokkering van de openingen door een tumor is zeldzaam. Mensen met een verzwakte immuniteit en personen die immuunonderdrukkende medicatie nemen, hebben een verhoogd risico op sinusitis.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt gesteld op basis van het typisch klachtenpatroon en aangevuld door endoscopie van de neus en/of door uitvoeren van een CT-scan van de sinussen. Bij een nasale endoscopie kunnen we in beperkte mate vaststellen of de toegang tot enkele specifieke neusbijholten geblokkeerd wordt en/of er ettervorming of poliepvorming aanwezig is. Op een CT-scan kan de inhoud van de neusbijholten worden geëvalueerd. In een normale sinus zit lucht. Wanneer er ontsteking of infectie aanwezig is, zal de sinus gesluierd (dus grijs) zijn.
Wat zijn de behandelingsopties?
In de meeste gevallen gaat sinusitis vanzelf over, het gaat initieel over een simpele neusverkoudheid. Pijnstillers en middelen tegen neusverstopping kunnen de symptomen verlichten. Stoom inhaleren kan helpen de neus vrij te maken. Als deze klachten meer dan 10 dagen duren, spreken we pas van een echte acute sinusitis. Als het slijm geïnfecteerd is geraakt met bacteriën, kunnen antibiotica worden overwogen om deze secundaire bacteriële infectie te bestrijden. Tevens kan worden overwogen om een neusspray met corticosteroïden op te starten voor een langere periode om hervallen te vermijden. Als er complicaties ontstaan, zoals bijvoorbeeld zwelling van het oog (orbitale cellulitis of abces) zijn antibiotica noodzakelijk. Soms moet er dan ook een ingreep gebeuren om de afvoeropeningen te verwijden. Dit heet een functionele endoscopische sinus sanering (FESS).
Hoe is de evolutie?
De evolutie is afhankelijk van de ernst van de klachten en de aanwezigheid van complicaties. In de meeste gevallen is dit een eenmalig probleem, maar in sommige gevallen kan dit leiden tot ontstaan van een chronische sinusitis.
Wil u meer weten over acute sinusitis?
Uitgebreide informatie over acute sinusitis is steeds te verkrijgen via onze artsen.
Let op!
De informatie hierboven is de beschrijving in grote lijnen. In elk individueel geval zal het verhaal steeds wat kunnen afwijken van hetgeen hierboven werd beschreven.